Home Blog Pagina 11

Major Thoeng: Resistance hero in Indonesia and China. And in the Netherlands?

0

Bahasa Indonesia: klik di sini

On April 19, 1942, in Gowa, just outside Makassar, the leader of the Chinese-Indonesian community on Celebes, Major Thoeng Liong Hoei (湯龍飛, in Mandarin: Tang Longfei) and four of his sons and two sons-in-law, were beheaded by the Japanese. The reason for this is their opposition to the Japanese occupation of South Sulawesi and the refusal to collaborate. Many others in the Sino-Indonesian community in Makassar were also arrested and killed. Major Thoeng is now a resistance hero not only in Indonesia, but also in China, because he took on the Japanese as an overseas leader. In the Netherlands he disappeared from memory after the Second World War. His name appears only once in a tiny newspaper article, on October 10, 1948, in which it is reported that the Japanese Vice Admiral Mori had ordered the execution.

Before the war things were different.

Major Thoeng was born in 1872 in Makassar, South Celebes (now: Sulawesi). His father, Thoeng Tjam (1845-1910, 湯河清 or Tang Heqing) is an immigrant from the Chinese province of Fujian, where the majority of the Chinese-Indonesian population originates. Thoeng Tjam makes the classic paperboy-to-millionaire career in Makassar. At the age of 13, he starts out as a tobacco peddler and then works in a fishmonger’s shop, which he takes over. At the end of his life he is a multimillionaire, owner of a large company, with ships and possessions in Surabaya, Celebes and Singapore.

His success is not lost on the Chinese-Indonesian community, and in 1893 he is appointed Captain of the Chinese. In the Dutch colonial system, this is not a military position, but a leadership title. The Captain is expected to lead the Chinese community, and to ensure order and tranquility. There is a role in the administration of justice, civil status and payment of taxes to the colonial government. Thoeng Tjam died in 1910 after a short illness at the age of 65.

Article in the Panorama weekly magazine, July 17, 1916, p.7. Source.

His son, Thoeng Liong Hoei, followed in his father’s footsteps. He also becomes Captain of the Chinese, inheriting his fortune but also his generosity to charities. In 1916, for example, he donated a thousand guilders to the victims of the Zuiderzee flood that ravaged The Netherlands in January of that year. In 1923, on the occasion of the 25th anniversary of Queen Wilhelmina’s government, he also donated valuable furniture. The furniture is made of dark brown rosewood – with a red glow – with surfaces of fine blue and green veined marble and inlaid mother-of-pearl details. It consists of eight armchairs, twelve smaller seats, five couches, including one huge, two large tables and eight side tables. Coincidence or not, a short time later he was appointed Knight in the Order of the Netherlands Lion. In 1926 he was promoted to Major of the Chinese, a title reserved for the leaders of the largest cities in the Dutch East Indies, such as Batavia and Surabaya.

He also donates large sums to China, for example to help internal refugees. Meanwhile, the business empire is growing steadily. The assets include a large real estate portfolio in Makassar including the luxurious Empress hotel and most commercial areas north of Makassar. He also owns large copra plantations for the production of coconut fat in Selayar, an elongated island south of Makassar. At that time, the Dutch East Indies produced 30-40% of the world trade in copra. In his house, located at Boekekang 1 (now Jl. Bacan 5), large parties are organized, for example to make an inspector’s stay as pleasant as possible (Soerabaijasch Handelsblad, 27-3-1933).

In 1942 everything changes.

Consequences of the bombing of the Chinese quarter in Makassar, January-February 1942. Sin Po, special issue, 10-10-1946. The caption reads: Unless one sees with one’s own eyes, one cannot imagine how much has been destroyed by the Japanese bombardment in the Chinese district of Makassar.

After the declaration of war by the Netherlands on Japan in December 1941, the Japanese air force starts attacking Makassar in January 1942. The Chinese quarter is also heavily bombed. On the night of February 8-9, the Japanese troops land and enter the city. Residents of the Chinese quarter, some say thousands, hide or flee to the countryside, where they are taken care of by the local population. Major Thoeng and his family also fled the city. However, he is arrested and imprisoned just outside Makassar along with four of his sons and two sons-in-law. According to the family in Indonesia, the Japanese tried to win him over with money and threats, but he refused to collaborate. Finally, they killed him along with his sons and sons-in-law, on orders, so we know, from Vice Admiral Mori. They were buried on the spot in an unmarked grave near the village of Sungguminasa in Gowa.

The Major’s three wives are able to escape to the countryside, and four sons and a daughter also escape the Japanese. According to the family in Makassar, they had been hiding during the war somewhere in the countryside in such places as in Camba near Maros and Pangkep or Malino. It was customary for wealthy Chinese to have two or three wives. Two of them came from China and Singapore. The third was Indonesian, who according to family history was a descendant of the princes of Gowa and the Javanese prince Diponegoro. In total, the Major had 10 children, eight sons and two daughters. Two of his grandsons still live in the ancestral home on Jl. Bacan, which also houses an impressive painting of the Major, dressed in uniform and decorated with medals from the Netherlands, China and Taiwan.

Grave of Major Thoeng Liong Hoei at the Chinese cemetery in Bolangi, 2021, Sulawesi. “Awarded with a medal by the central government of China, Specially awarded with a decoration by the Dutch government, Honorary Member of the Chinese Red Cross.” Photo’s: Adil Nurimba

After the capitulation of Japan in 1945, the family traced the grave of the Major and his sons (-in-law) in Gowa and reburied the remains at Jl. Irian. The graves have since been moved twice due to the continuous expansion of the city. After some research it appears that the grave can still be admired in the Chinese cemetery Bolangi, half an hour outside Makassar. The memorial stone that was erected in Makassar in 1949/1967 as a tribute to the Chinese-Indonesian victims of the Japanese occupation in Sulawesi and the Moluccas has also been placed there (Photo 4). The text speaks of bombings and thousands of deaths in the Chinese community. Seventeen are mentioned by name, including the Major and his family.

Monument to the Chinese-Indonesian victims of the Japanese occupation on Sulawesi and the Moluccas. It reads, among other things, that “many of the Chinese community were arrested on the basis of lists and murdered” and “infatuated martyrdom while fleeing under bombing, thousands were killed by executions.” A poem reads: The flames of the dead are bright enough to illuminate the land, and the blood of the innocents has bled across it. My hatred will not fade until the land is reclaimed. Only then will the souls of millions be able to rest in peace. Photo Freddy Thoenger. See the appendix for a full translation.

In addition to Indonesia, Major Thoeng is also seen as a resistance hero in China. A Chinese leader abroad who took on the Japanese, who paid the ultimate price for his resistance. This most clearly takes shape in his ancestral village of Xinchun (鄉新春村) in Fujian Province. His father, Thoeng Tjam, gained an important position in the village after his food aid during the famine of 1880 and built an ancestral house there.

Ancestral home in Xinchun, Fujian, China. Source.

And in the Netherlands?

Sam Tjioe (Amsterdam, 1952), grandson of Thoeng Soat Kie, one of the Majoor’s daughters, remembers that after the war his father and other relatives tried to continue business but saw the family capital evaporate due to expropriations and the devaluation of the rupiah. The Major is remembered in the family for his loyalty to the Netherlands and the Queen. The story goes that – even under threat of death – he refused to swear allegiance to the Japanese Emperor because of his oath of allegiance to Queen Wilhelmina. In the end, neither the Netherlands nor the royal family showed much interest in the loyalty of the Chinese Indonesian leader. Major Thoeng seems to have disappeared from Dutch history. Perhaps the precious furniture is still present somewhere in a palace, or the wedding gift that the Major presented to Princess Juliana and Prince Bernhard in 1936. A jewelery box made from the shells of turtles, with a map of Celebes on the top in platinum and gold. But that’s all. Wouldn’t it therefore be time to give Thoeng Lioeng Hoei, and with him the many Chinese-Indonesian victims of the Japanese occupation, the recognition they deserve in the Netherlands?

This is an English translation of the author’s version of an article originally appeared in Dutch in Indies Tijdschrift 2021 #2, p16-17.

Acknowledgements

I thank Adil Nurimba and Freddy Thoeger for research in Indonesia, Hauw Ming, Zhang Din and Huihan Lie (My China Roots) for Chinese translations, Sam Tjioe for information from the Netherlands, and Frans and Johan Helling for connections and assistance in researching this history.

Sources

  • Oral history from the Netherlands and Makassar
  • WWII Memorial Chinese Victims, Bolangi, Indonesia
  • Epitaph Thoeng Lioeng Hoei, Bolangi, Indonesia
  • Sin Po, Special Issue, 10-10-1946
  • Yerry Wirawan. Sejarah Masyarakat Tionghoa Makassar. Jakarta, 2013.

Appendix

WWII memorial full translation. The translation is kindly provided by My China Roots (mychinaroots.com).

Stele:

Japan invaded China in 1937[1]. After they initiated the Marco Polo Bridge Incident, they faced opposition, resulting in the drain of finance and the destitution of the people. They ravaged for four years without success. Then, they switched targets and invaded the south, engaging in unbridled robbery and stealing food. Bloodshed followed wherever the troops went. Thousands of families were destroyed, and many people were enslaved. We list here the names of the overseas Chinese who were captured and assassinated in Negara Indonesia Timor.

The people who were killed in Makassar include: Li Muqing / 李慕青, Li Zhihong / 李志宏, Tang Longfei / 汤龙飞, Tang Guoliang / 汤国梁, Tang guoshan / 汤国山, Tang Guozhen / 汤国振, Tang Guozheng / 汤国政, Chen Hongdeng / 陈鸿登, Chen Xianzhang / 陈咸章;

In Manado, those killed include Li Zenglu / 李增禄, Li Yuanyuan / 李源远, Li Deren  / 李德仁, Tang Jinjue / 汤金珏, and Huang Zongying / 黄宗英;

In Ambon, those killed include Li Kehai / 李克海 and Qiu Jiezhong / 邱捷中, among others.

Thousands of people were killed without our knowledge, either by a stray bullet, or by wrongful accusation and torture in prisons where they ultimately died alone. The Chinese believe that the ghosts of these unfortunate victims wander the earth with grudges in their hearts. After the Japanese army surrendered and we recovered lost territory, we suggested we raise funds to build a stele in memory of our Chinese loyal martyrs. It would record their story for future generations to learn. Our overseas Chinese donors helped make this possible after a half-year of planning. In October 1949, we uncovered the stories behind those ghosts and engraved them onto this stele as a mark of respect. Here is the preface.

Preparations for the construction of a cenotaph for overseas Chinese who died in World War II while serving on the Negara Indonesia Timor committee

Poem:

The flames of the dead are bright enough to illuminate the land, and the blood of the innocents has bled across it. My hatred will not fade until the land is reclaimed. Only then will the souls of millions be able to rest in peace.

Huang Suwu wrote this respectfully. 


[1] The original text is 1947 but the correct date should be 1937.

Tweede druk Kind in Indië uitverkocht

0

De tweede en laatste druk van ons Erkenningsboek Kind in Indië is uitverkocht. Hiermee zijn binnen een jaar vele exemplaren door onze handen gegaan, letterlijk, want de opslag en verzending zijn door de IGV zelf gerealiseerd.

Mocht u het boek toch nog willen lezen, dan kunt u terecht bij verschillende bibliotheken en erfgoedinstellingen in Nederland, die het boek in hun collectie hebben, zoals de Koninklijke Bibliotheek, Universitaire Bibliotheken Leiden, Indisch museum Breda, Bibliotheek Rumah Kita en de Bibliotheek Deventer.

In Kind in Indië – Jeugdjaren en familieleven in Nederlands-Indië – komen dertig Indische Nederlanders, een deel van de groep van laatste ooggetuigen van ons koloniaal tijdperk, aan het woord over hun jeugd gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw in Nederlands-Indië. Sommigen doen voor het eerst hun verhaal, enkelen van hen, spijtig genoeg, ook voor het laatst. Ze vertellen over hun leven voor en in de Tweede Wereldoorlog en tijdens de Bersiap en hun repatriëring naar Nederland. Getuigenissen van uitzonderlijke en veelal ingrijpende ervaringen, die deze kinderen van toen tot overlevers heeft gemaakt. Ze vertellen ons over hun omgang met bedienden, over eten en magie, de tropische natuur, hun internering en vervolging in Japanse kampen en hun angsten tijdens de onafhankelijkheidsoorlog, maar ook over vrolijke belevenissen op de lange bootreis terug – ervaringen die met elkaar het wezen van de Indische cultuur bepaald hebben.

v.l.n.r. (1) Gezicht op Batavia in het midden van de zeventiende eeuw, met de bergketen van de Salak, Pangerango en Gede. Gezien vanaf het water, met schepen van de Nederlandse vloot op de rede, door Hendrick Jacobsz Dubbels. – Rijksmuseum, SK-A-2513. (2) Theeonderneming Pamegatan nabij Garoet, datum onbekend. – Privécollectie F.I. Koster. (3) (Indo-)Europese vrouwen in een vrouwenkamp te Singapore buigen voor de Japanners bij het appel, 1944 of 1945. – Leiden University Libraries, KITLV 2621. (4) Repatrianten gaan in de haven van Tandjong Priok aan boord van het SS Boschfontein op 29 maart 1946. De foto is gemaakt door Willem van de Poll. – NL-HaNA_2.24.14.02, 255-8424.

Een ander kernaspect in hun verhalen vormen de geschiedenissen van familieleden en de wortels van het eigen gezin. Aan de hand van uitgebreid archiefonderzoek – waarbij gegevens van onder meer kerken, de burgerlijke stand en VOC-archieven zijn gebruikt – zijn voor dit boek markante Indische familieverhalen en -legendes onderzocht. Uit losse archiefdocumenten zijn Indische stambomen opgebouwd die ons een verrassend beeld verschaffen van de oorsprong van Indische Nederlanders en de beroepen die ze in de Oost uitoefenden.

Links: Overlijdensakte van Hendrik Coenraad Daniel Beynon (Beijnon) uit 1856 te Batavia – Burgerlijke stand Batavia overlijdensregister 1856, acte 57 (lds film nr. 1357881). Rechts: Militair KNIL-stamboek van Afrikaanse stamvader Cordus geboren in 1813 in Ashanti (Afrika). – NL-HaNA, Koloniën/Stamboeken Militairen KNIL Oost- en West-Indië, 2.10.50, inv.nr. 337.

De combinatie van stamboomonderzoek, familieverhalen en achtergronddocumentatie geeft ons daarnaast een unieke kijk in de gemeenschap en de oorsprong van een aantal relatief onbekende bevolkingsgroepen in de Archipel: de Toegoenezen, Indo-Chinezen en Indo-Afrikanen (ofwel ‘Zwarte Hollanders’).

Links: Tan Sing Tian, Majoor der Chineezen te Soerabaja (1904–1906) in kleding uit de Mantsjoe-dynastie (Qing-dynastie). – Privécollectie R. Tan Midden: Afrikaans soldaat op Java, litho van Ernest Hardouin, ca. 1850. – Leiden University Libraries, KITLV cat no 36 b 187. Rechts: Een Toepas ofte Mardijker met sijn vrouw door François Dancx, 1682 in ‘Zee- en Lant-Reise door verscheide Gewesten van Oostindien’ van Johan Nieuhof, 1682, p. 226. – Collectie Koninklijke Bibliotheek Den Haag.

Kind in Indië is een uitgave van de Indische Genealogische Vereniging en is gesubsidieerd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Met het boek hoopt de Vereniging de interesse in en kennis van de oorsprong en koloniale achtergrond van Indische Nederlanders te vergroten. Niet door de bekende historische hoofdlijnen te volgen, maar door de hoofdpersonen zelf in kleurrijke verhalen hun persoonlijke geschiedenis te laten weergeven en die aan te vullen met tal van familiefoto’s en -documenten. De vastlegging van hun bijzondere getuigenissen heeft hen voorgoed voor de vergetelheid behoed.

Invoer compleet: 169.328 naar Oost-Indië uitgezonden Europese soldaten geïndexeerd

0

Het was een behoorlijke klus, maar alle scans van de Suppletiefolio’s zijn geïndexeerd. Een aantal scans waren leeg, en er blijven 169.328 soldaten over die nu binnen enkele seconden terug te vinden zijn, inclusief een link naar het originele digitale bestand. U kunt de ruwe data nu al downloaden. Na controle zal de index ook via het Nationaal Archief en Open Archives te benaderen zijn. Veel dank aan Jeroen van Luin en alle vrijwilligers die hebben meegeholpen om deze gigantische klus te klaren, waarmee we eind 2018 zijn begonnen.

Een van de scans uit de Suppletiefolios

Door middel van de index is snel de beschrijving en loopbaan van de militair te vinden. Zo staan geboortedatum en -plaats standaard vermeld, evenal de ouders en uiterlijke kenmerken.

Ook kunt u via andere stamboeknummers die op de scan staan vermeld (Algemeen Stamboeknummer) soms meer informatie over de militair te weten komen.

Hiermee nadert het derde grote indexeringsproject van IGV en Jeroen van Luin haar voltooiing. Eerder indexeerden wij het Korps Pupillen en het Oost Indisch Boek.

De Indische Onderzoeker: Suze Zijlstra

0
Suze Zijlstra

“Vrouwen bleken juist opvallend aanwezig”

Ieder kwartaal laten wij een door de wol geverfde Indonesische of Indische onderzoeker aan het woord, dit maal Suze Zijlstra, van wie binnenkort het boek De Voormoeders verschijnt. Zij ruilde haar academische loopbaan op het gebied van koloniale geschiedenis in voor de vrijheid van een schrijversbestaan. We vragen naar haar nieuwe boek en hoeveel terug te vinden is van de vrouwenlevens van haar voormoeders in Oost-Indië, zowel in de koloniale- als in de VOC-tijd.

  • Je bent onderzoeker geweest in Leiden op het gebied maritieme en koloniale geschiedenis. Best een breed onderzoeksterrein, waar Nederlands-Indië maar een klein onderdeel van zou hoeven te zijn. Heeft je Indische familiegeschiedenis een rol gespeeld bij de keuze van je studie en onderzoeksgebied?

Mijn Indische familiegeschiedenis heeft zeker een grote rol gespeeld bij mijn studiekeuze en verdere specialisatie. Mijn Indische oma vertelde altijd verhalen over haar verleden, zij is in 1955 met haar man en kinderen (onder wie mijn moeder) naar Nederland gemigreerd. Ze had natuurlijk heel veel herinneringen aan de tijd daarvoor. Die herinneringen deelde ze altijd graag met haar kleinkinderen; de mooie verhalen althans. Op school kreeg ik juist weinig over deze koloniale geschiedenis te horen, omdat het vooral over Nederland in Europa ging. Dat motiveerde me om juist tijdens mijn studie en in mijn werk me meer in Nederlandse koloniale geschiedenis te verdiepen.

  • Onderzoek is vaak een reis met veel onverwachte ontdekkingen. Kan je misschien een voorbeeld hiervan noemen uit je academietijd?

Het valt me wel op dat over bepaalde onderwerpen in het koloniale verleden nog wel eens wordt gezegd dat er geen bronnen over zijn. Bij mijn promotieonderzoek over zeventiende-eeuws Suriname bijvoorbeeld, werd me door een hoogleraar verteld dat deze periode toch wel erg lastig onderzoeken was, omdat er nauwelijks wat over te vinden zou zijn. Dat viel gelukkig erg mee, je moet soms alleen meer moeite doen om bepaalde bronnen te achterhalen. Je moet andere vragen stellen, de bronnen op een andere manier benaderen. Juist als je minder gerepresenteerde perspectieven wilt onderzoeken, kost het vaak meer tijd en moeite. 

  • Sinds kort richt je je meer op persoonlijke of familiegeschiedenis. Zou dit soort onderzoek ook mogelijk zijn in een academische setting?

Ik zou willen van wel, want volgens mij verrijkt het onze blik op het verleden. Je ziet zeker dat academici geïnteresseerd zijn in sociale netwerken en de manier waarop families in het verleden functioneerden. Volgens mij kan genealogische kennis hier veel aan bijdragen. Maar een persoonlijke benadering past weer minder in academische publicaties, want je wordt geacht je gevoelens buiten je verslaglegging te laten. Ik denk dat de schrijver van een persoonlijke familiegeschiedenis juist onderdeel is van het verhaal, inclusief gevoelens over dat verleden. 

Voor mij bleek het bovendien lastig, omdat in een academische setting vooral verwacht wordt dat je Engelse artikelen schrijft, niet een Nederlands boek voor een breder publiek. Voor dat laatste is moeilijk wetenschapsfinanciering te vinden, ook omdat projecten vaak over een kleiner tijdsbestek horen te gaan dan de afgelopen driehonderd jaar waarover ik in mijn boek schrijf. Ik vond het belangrijk om dit boek te schrijven en ben heel blij dat ik het heb kunnen doen. Maar het betekende ook dat het een stuk lastiger was om als academisch onderzoeker volgens de heersende normen competitief te blijven. Mijn publicatielijst is immers heel anders geworden dan eigenlijk verwacht wordt. Toen vorig jaar mijn tijdelijke academische aanstelling in Leiden afliep en er alleen maar tijdelijke vervolgbanen waren om op te solliciteren, heb ik dan ook moeten besluiten om ander werk te gaan doen, zodat ik daarnaast mijn boek rustig kon afschrijven. Het was een goede beslissing, maar ik vind het ook heel jammer, al was het maar omdat ik denk dat studenten zo veel van dit type onderzoek kunnen leren. Juist door een persoonlijke benadering krijg je een heel andere blik op het verleden. 

  • Binnenkort komt je boek uit De Voormoeders. Hoe is dit boek ontstaan? Kan je misschien alvast een of twee verrassende ontdekkingen prijsgeven?

Het is ontstaan toen ik filmpjes zag van het Nationaal Archief over nazaten van ‘VOC-voorouders’. Maar de voorouders die genoemd werden, waren eigenlijk alleen maar mannen, die bovendien terugkeerden naar Europa. Ik wist dankzij een stamboom van de familie Rosenquist die Roel de Neve een tijd geleden heeft gepubliceerd in de Indische Navorscher, dat dit in mijn familie anders was gegaan. De eerste Rosenquist die met de VOC naar Azië ging, bleef daar en trouwde in Makassar met een Europees-Aziatische vrouw, Jacoba Happon. Juist door de vrouwen in Azië bleef de naam Rosenquist daar voortbestaan, tot en met mijn overgrootmoeder Cornelia Frederika Rosenquist, die ik nog heb meegemaakt. Ik wilde meer weten over hun levens. 

Toen ik aan dit onderzoek begon, dacht ik eigenlijk dat het moeilijk zou zijn om daadwerkelijk bronnen te vinden over deze vrouwen, zeker wat betreft de achttiende eeuw. Het gaat toch in het archief van de VOC om handel, bestuur en oorlog, en om de mannen die voor het bedrijf werkten. Maar vrouwen bleken juist opvallend aanwezig, toen ik eenmaal op zoek ging. Zo vond ik een inboedel van een erfenis die de zus van een verre voormoeder aan deze voormoeder naliet: enorm gedetailleerd, tot het kleinste sambalbakje aan toe! Dat was een heel bijzondere vondst. De vrouwen die ik tegenkwam hadden wel een bepaalde status. Dat is in mijn boek ook een belangrijk thema, het is een terugkerende vraag: wie vinden we nou in dat archief? En wie juist niet? En wat zegt dat dan over dit verleden?

  • Ben je voor dit boek ook in Indonesië geweest om historisch onderzoek te doen (à la Philip Dröge) of was het vooral archiefonderzoek? 

Ja, ik ben voor dit boek naar Indonesië gegaan, voor het eerst in mijn leven zelfs! Daar ben ik langs plaatsen gegaan die in mijn familiegeschiedenis een belangrijke rol speelden. Je leest de verhalen en de bronnen toch weer anders als je daadwerkelijk op een plek bent geweest, de lucht hebt ingeademd en de temperatuur hebt gevoeld. Het was een heel raar idee dat ik na zo veel jaar eindelijk in het geboorteland van mijn moeder was. Die reis en mijn ervaringen daar heb ik in het boek verwerkt. 

  • Heeft oral history een rol gespeeld?

Absoluut. Zoals ik al noemde, vertelde mijn oma vroeger veel over haar geschiedenis. Zij leeft helaas niet meer, maar ik heb toen ik student was (ondertussen zo’n vijftien jaar geleden) haar verhalen op cassettebandjes opgenomen. Die opnames zijn een heel belangrijke bron geweest en bovendien persoonlijk bijzonder waardevol. Mijn studenten moedigde ik dan ook altijd aan iets vergelijkbaars te doen, als zij nog grootouders of andere oudere familieleden hadden om over hun verleden te vragen. Daarnaast ben ik zelf natuurlijk bij andere familieleden langs geweest, al kon dat vanwege de coronacrisis minder uitgebreid dan ik in eerste instantie had gehoopt. Verder voeg ik uiteraard mijn eigen herinneringen aan het boek toe. 

  • Over welke aspecten van de Indonesische geschiedenis wordt volgens jou te weinig gesproken of onderzoek naar gedaan? 

Ik vind het heel mooi om te zien dat juist het onderwerp waar ik in geïnteresseerd ben, vrouwen in deze geschiedenis, tegenwoordig zo veel meer aandacht krijgt. Met mijn boek wilde ik daar een bijdrage aan leveren. Maar net zoals er eindeloos veel boeken zijn volgeschreven over mannengeschiedenis, is er naar mijn idee meer dan genoeg ruimte voor nog veel meer mooie boeken, studies, exposities, en wat al niet meer over vrouwen in het Indonesische verleden. 

  • En tot slot: heb je mtDNA al laten bepalen voor een andere blik op je vrouwelijke Aziatische afstamming?

Ik heb het serieus overwogen, want ik weet dat het veel kan opleveren. Uiteindelijk vond ik het toch een te vervelend idee dat ik mijn DNA aan een commercieel bedrijf moest toevertrouwen, dus ik heb het niet gedaan. Maar wie weet, misschien laat ik me in de toekomst toch door mijn nieuwsgierigheid verleiden…

  • Hartelijk dank!

Suze’s boek is vanaf 7 september verkrijgbaar bij de boekhandel, ook in ePub-formaat (maar nu al te bestellen).

De Indische Navorscher 2021: in druk, pdf of ePub

0

De nieuwe Indische Navorscher is uit, het jaarboek van de IGV. Voor het eerst dit jaar in kleur. Boekleden van de IGV krijgen het boek toegestuurd, en digitale leden kunnen een digitale versie downloaden. Voor het eerst dit jaar ook in ePub formaat, zodat u comfortabel de digitale Indische Navorscher kunt lezen op uw e-reader – op reis, op de camping of in bed.

Slaapverwekkend? Zeker niet. Er is veel variatie aan artikelen. De redactie schrijft:

“In dit Jaarboek van de IGV zijn allereerst interessante genealogische artikelen opgenomen over de Indische geslachten Risa, Boyd, Bamberg, Van Hien, Vacquier en Godin, al dan niet voorafgegaan door een biografie. Ook werden bijdragen geplaatst waarin aspecten van het Indische leven aan de orde gesteld worden, zoals het dramatische verslag van een reis naar Batavia en de herinneringen van een reislustige achttiende-eeuwer.

Daarnaast gaat het over de verandering van het ambtsgewaad van Gouverneur-Generaals, over opvattingen van de bekende genealoog Bloys van Treslong Prins en over een beruchte Woodbury-foto.

Verder zijn er lijsten te vinden van apothekers in de periode 1816-1840; persoonsgegevens uit 1812, gepubliceerd in de Java Government Gazette, en aanvullingen en verbeteringen op eerdere publicaties in de Indische Navorscher.

Ten slotte kunt u hierin de boeiende lezing vinden die Madelon Djajadiningrat gehouden heeft over Gusti Partini en andere Javaanse vrouwen.”

U kunt hier een exemplaar bestellen voor €28 exclusief verzendkosten. Als boeklid van de vereniging (€38 per kalenderjaar in Nederland) krijgt u het boek franko thuisbezorgd, en heeft u alle voordelen van het IGV lidmaatschap.

De digitale uitgaven kunt u hier voor €14 bestellen (u krijgt twee bestanden, de pdf en de ePub). Als digitaal lid van de vereniging (€24 per kalenderjaar), krijgt u de twee bestanden gratis.

Eerst lid worden? Klik dan hier!

Restricted content

0

Deze pagina is alleen zichtbaar voor IGV leden. Bent u lid? Inloggen kan hier. U kunt hier direct lid worden, al voor €24 per jaar (€18 voor CBG vienden). Als u lid wordt in de laatste vier maanden van het jaar loopt uw lidmaatschap tot het einde van het volgende jaar. Eerst meer weten? Lees alles over de IGV hier, en neem een kijkje in de publieke versies van onze nieuwsbrief, IGV Nieuws.

Als lid bent krijgt u 50% korting in onze webshop, met uitzondering van Kind in Indië, dus ook op onze USB stick met tienduizenden pagina's doorzoekbaar materiaal - wat simpelweg niet op onze website past. 

Bovendien krijgt u toegang tot het Indisch Archief, onze professionele doorzoekbare database met miljoenen records.

DNA is vergevingsgezind

1

In de 15 augustus 2021 herdenkingskrant van de Moesson schrijft Jessica Antonio een artikel waarin zij zich afvraagt of Indisch trauma ergens in ons DNA opgeslagen ligt (Tabula Rasa, Moesson juli/aug 2021 bijlage p. 10). Zij verwijst hierbij onder meer naar dit artikel wat eerder gepubliceerd werd in Indies Tijdschrift (2021#1, p. 28). Met toestemming van Indies Tijdschrift herpubliceren wij het hier on-line.

Bij elke generatie wordt het menselijke DNA vrijwel helemaal gewist van invloeden van buitenaf. Hoe kan het dan dat trauma’s vele generaties via het DNA kunnen worden doorgegeven? Eigenlijk heel simpel, dat kan niet.

Je leest het overal: invloeden van buitenaf, goede maar vooral slechte, kunnen het DNA veranderen. Epigenetica wordt dit genoemd. En deze veranderingen kunnen van geneatie op generatie worden doorgegeven, via het DNA. Tot misschien wel acht generaties lang. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld trauma’s van eeuwen geleden nog doorwerken in de huidige tijd. Er lijken zich coachingspraktijken rond dit thema te ontwikkelen, die specifiek gericht zijn om het DNA te ontdoen van de slechte invloeden. Door middel van voeding of gerichte therapie.

De biologie van het DNA is mooi maar ingewikkeld. In de eerste plaats is DNA een code, die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Het kind is een mix van de codes van vader en moeder, maar wat voor een mix is toevallig. Je krijgt precies de helft van elk van je ouders, in mosaïkvorm, maar welke helft weet je niet. Welke mix je krijgt is niet afhankelijk van omgevinginvloeden zoals kou, honger, angst of een ander soort trauma.

Bovenop die DNA code ligt nog een tweede code, die wel beïnvloedbaar is door de omgeving: de epigenetische code. Deze tweede laag bestaat uit chemische veranderingen aan het DNA, in het figuur weergegeven door gekleurde bolletjes. Elke keer als de cel zich deelt, worden deze “bolletjes” ook gecopieerd, vandaar de naam “genetica” in “epigenetica. Deze tweede laag erft ook over bij de celdeling en is wel beïvloedbaar door omgevingsfactoren.

Maar, er is een grote maar, de epigenetische code wordt helemaal gewist bij het aanmaken van geslachtscellen. Zowel bij de mannelijke als de vrouwelijke. Dit is anders in het plantenrijk, waar de epigenetische code vaak wel stabiel naar nieuwe generaties overerft.

Transgenerationeel

Is daarom overerving van invloeden en ervaringen via het DNA van de ene geneatie naar de andere – transgenerationele overerving – bij de mens onmogelijk? Zeker niet. Door invloeden van buitenaf op de moeder kan het DNA van het ongeboren kind epigenetisch worden veranderd, en kan hij of zij daar een leven lang last van hebben. Een bekend voorbeeld is het DES hormoon, wat in de jaren 40 tot 70 van de vorige eeuw werd voorgeschreven aan zwangere vrouwen, ten onrechte, weten wij nu. Bij kinderen die tijdens de zwangerschap aan dit “medicijn” werden blootgesteld is het DNA op bepaalde plaatsen epigenetisch veranderd, wat invloed kan hebben op het leven als volwassene. Verhoogde kans op bijvoorbeeld zwangerschapscomplicaties en kanker. Ook slechte voeding tijdens de zwangerschap heeft nadelige invloed op het nageslacht, zowel ernstige ondervoeding, bijvoorbeeld tijdens de hongerwinter van 1944-1945, als overmatige voeding, waar wij tegenwoordig last van hebben.

Stelselmatige onderdrukking kan ongetwijfeld ook een epigenetische afdruk achterlaten in het DNA van het ongeboren kind, en zodoende worden doorgegeven op een volgende generatie, met mogelijke nadelige gevolgen in de rest van het leven. Voorbeelden van dit soort onderdrukking in een Nederlands – Indische context zijn de slavernij tot ca. 1870 en de Japanse interneringskampen in de Tweede Wereldoorlog. Als zo’n onderdrukking wordt opgeheven is er bij de tweede generatie vrijwel geen epigenetisch effect meer. Hooguit kunnen de al in het embryo ontwikkelende geslachtscellen epigenetisch nog iets doorgeven naar een derde generatie, maar daarna houdt de invloed echt op.

Uiteraard kunnen ervaringen nog wel via cultuur doorgegeven worden, en dit kan veel langer spelen dan twee of hooguit drie generaties. Maar er bestaat geen DNA-doem die van generatie op generatie epigenetisch wordt doorgegeven. Het DNA is vergevingsgezind. Als het aan het DNA zou liggen zijn alle trauma’s na twee, maximaal drie generaties helemaal gewist. Misschien geeft het DNA ons wat dat betreft een voorbeeld, en moeten wij ook onze boosdoeners na twee, maximaal drie generaties vergeven.

Verder lezen

Edith Heard en Robert A. Martienssen. Transgenerational Epigenetic Inheritance: Myths and Mechanisms. Cell, Volume 157, Nr. 1, 27 maart 2014, Pagina 95-109.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0092867414002864

Fantastische lezing Dr. Hendrik E. Niemeijer op ALV

1

Op zaterdag 19 juni gaf Dr. Hendrik E. Niemeijer een lezing over digitale conservering van o.a. kerkregisters op de Molukken. Meer dan 500 kerkboeken en andere archieven zijn opgespoord, soms per speedboot, en op Saparua gescand. Binnenkort komen de eerste scans on-line. Sommige archieven doken op in oude laatjes, op stoffige zolders, en een collectie van 32 delen is op miraculeuze wijze bewaard gebleven in een privéhuis. Een grote hoeveelheid doop- en trouwaktes dook op in de Barbar-archipel, met talloze Molukse familienamen vanaf 1915. De lezing is hier als transctiptie beschikbaar voor IGV leden.

Ook de ALV zelf verliep goed. Leden kregen een voorproefje van de nieuwe Indische Navorscher, het bestuur kreeg décharge voor het financiële beleid en bestuursleden Arthur Fickel en Maarten Fornerod werden herkozen in het bestuur. Contributies voor 2022 blijven ongewijzigd. Binnenkort komt ook de opname van de ALV voor leden beschikbaar.

Dr. Niemeijer is historicus, en vanaf 1993 bezig met archiefonderzoek in Indonesië. Hij woont in Tangeran, Jakarta, Indonesië.

Recent Nieuws