Op 12 maart 2023 hield Indisch onderzoeker Adriaan Intveld een presentatie over de IGV collectie passagierslijsten, die vanaf die datum deel uitmaken van het Indisch Archief. Veel lijsten zijn in de vorige eeuw uit vuilcontainers gered door erelid Evert van der Ploeg, gescand en geïndexeerd. Dit materiaal is de afgelopen maanden omgezet in excel, gecontroleerd, aangevuld, en ingebracht in het Indisch Archief, een megaklus, geklaard door Dennis van der Jagt, Arthur Fickel en Adriaan Intveld. Het resultaat mag er zijn. Hieronder ziet u de presentie-dia-voorstelling, waarbij ook de film “Terug naar het Vaderland” werd vertoond.
Repatriëring? Een korte inleiding
In de periode 1945-1968 zijn ruim 300.000 Indische Nederlanders vanuit de voormalige kolonie Nederlands-Indië naar Nederland gekomen. Directe aanleiding daarvoor was de onafhankelijkheids-verklaring van Indonesië, al kwam de eerste groep evacués (1945-1949) nog voor een tijdelijk verblijf naar Nederland om bij te komen van de Japanse bezetting en de bersiap (1942-1945). Deze groep bestond uit circa 110.000 mensen, van wie bij benadering slechts 30.000 terugkeerden naar Indonesië.
De groep die meestal aangeduid wordt als Indische repatrianten, kwam tussen 1950 en 1952 naar Nederland. In deze periode vertrokken ongeveer 80.000 Indische Nederlanders uit Indonesië, om uiteenlopende redenen. Sommigen gingen met pensioen, van anderen kwam de betrekking in Indonesië te vervallen vanwege de onafhankelijkheid en weer anderen wilden niet opteren voor het warga negara Indonesia (WNI), het Indonesisch staatsburgerschap. Deze laatste groep bestond overwegend uit Indo-Europeanen.
In de jaren 1952-1955 zette de Nederlandse regering een rem op de komst van met name Indo-Europeanen. Deze groep zou, volgens de regering, slecht kunnen aarden in Nederland en moest tegen zichzelf beschermd worden. Alleen bij hoge uitzondering mochten deze gezinnen daarom nog naar Nederland komen. Daarvoor moesten zij een aanvraag (rekest) indienen bij het Hoge Commissariaat. De leefomstandigheden van deze groep gemengdbloedigen in Indonesië werd echter zo problematisch, dat de Nederlandse regering in 1955 besloot de repatriëringscriteria aan te passen. Hierdoor kwamen vanaf 1955 late repatrianten en spijtoptanten naar Nederland. Spijtoptanten hadden in eerste instantie voor het Indonesisch staatsburgerschap gekozen, maar hadden hier spijt van en opteerden bij aankomst in Nederland voor het Nederlands staatsburgerschap.
Op 5 december 1957, ook bekend als Zwarte Sinterklaas, zagen nog in Indonesië wonende Indische Nederlanders zich gedwongen te vertrekken. Op die dag verklaarde de Indonesische regering alle Nederlanders staatsgevaarlijk. In 1958 is hierdoor een groep van nog eens 10.000 naar Nederland gekomen. Overigens kwamen toen (nog steeds) niet alle Nederlanders terug, met name (Indische) Nederlanders die sleutelposities bekleedden in het bedrijfsleven bleven in Indonesië. Daarnaast bleef een groep van bij benadering 5.000 Indo-Europeanen achter, die om uiteenlopende redenen niet mochten repatriëren naar Nederland.
De komst van Indische Nederlanders was hiermee nog niet beëindigd. Door het verlies van Nieuw-Guinea in 1962 vertrokken circa 20.000 overwegend Indo-Europeanen uit dit laatste Nederlandse gebiedsdeel in de Oost. Daarnaast kwamen door de staatsgreep van Soeharto op 1 oktober 1965 Indonesiërs naar Nederland die zich, eenmaal hier aangekomen, lieten naturaliseren. In 1968 zette de Nederlandse regering de regeling voor de komst naar Nederland definitief stop.
Een overzicht van alle vaarten in onze collectie vindt u hier (update 26-03-2023, 37 originele lijsten toegevoegd aan Indisch Archief in groen).
Bestel hier het boekje Enkele reis naar het vaderland. De schepen van de repatriëring (1945-1962), Deel 1, van Adriaan Intveld.
Heel goed dat dit er is. Veel mensen vragen er naar. 🙏🏽
We doen ons best om wat we hebben op te nemen in het Indisch Archief. Op dit moment worden lijsten nagelopen op foutjes en dergelijken. In het Indisch Archief kunt u straks eenvoudig zoeken op naam en dat krijgt u een overzicht te zien, en kunt u ook de scan van de passagierslijst zien.
Hallo beste mensen
Mijn familie is in 1956 naar holland gekomen met de Sibajak SJ4400.
Hoe kan ik aan de passagierslijst komen?
Familienaam : Beckx
Vriendelijk bedankt!
De IGV mist helaas nog een aantal scans van passagierslijsten. Waaronder de lijst die u zoekt
Misschien dat we in de toekomst de hand kunnen leggen op deze lijst.
Hallo beste mensen,
Mijn grootmoeder, tante en mijn moeder zijn met de ms Oranje op 14 februari 1956 in Amsterdam aangekomen.
Hoe kan ik aan de passagierslijst komen?
Familienaam Robinson.
Met vriendelijk groet,
Jenny Peters-de Wild
Beste Jenny, ik ga voor u kijken of wij deze passagierslijst bezitten.
Onze passagierslijsten specialist Adriaan Intveld heeft de lijst OR 5500 gevonden. Ik zal u de pagina uit de lijst e-mailen
Mijn opa en oma zijn in 1950 naar NL gekomen met de MS Nelly.
Hoe kan ik aan de passagierslijst komen?
Familienaam is Stenekes
Ik zie dat al die lijst als vertrekpunt Jakarta Indonesië hebben. Doch mijn ouders zijn of in 1958 of in 1959 vanuit Singapore naar Holland gekomen. En ik weet niet hoe? Of dat op eigen gelegenheid was of dat er vandaar ook vervoer werd geregeld. Maar tot op heden is het mij niet gelukt om via welke boten site dan ook ook maar iets erover te vinden. Wie kan mij helpen? Bedankt Albert
Ik kwam met mijn Familie op M.S. Oranje van Tandjong Priok naar Amterdam, vertrok 3 December 1957 op M.S.Oranje. Wij waren eerder in Augustus 1956 op de Willem Ruys naar Nederland gekomen via het Suez kanaal, de reis was 3 weken (Tandjong Priok, Singapore, Colombo, Aden, Port Said, Napels, Gibraltar en ik geloof ook Southampton, Rotterdam). Toen rond February/Maart 1957 met de Oranje van Amsterdam naar Tandjong Priok via Kaapstad want het Suez kanaal was toen gesloten. Die reis duurde 4 weken. Ik zie dat de reis die 3 December 1957 vertrok van Tandjong Priok naar Amsterdam maar 3 weken duurde, Het Suez kanaal was toen alweer open, maar mij zuster en ik herinneren ons niet toen door het Suez kanaal te zijn gegaan. Het was moeilijk te missen, met zeker een dag tussen de woestijnen. Is er nog een Route van die reis op 3 December 1957? (Dit was de reis waar het vertrek was vertraagd bij 3 uur, er was een aanslag gepleegd on de zoon van Sukarno en de regering was bang dat de aanslagers op de Oranje zouden vluchten. Dit was ook de laatste reis waar de passagiers alles mochten verschepen, zoals meubilair en onze hond. Het was 2 dagen voor zwarte Sinterklaas.) Wel of Niet via het Suez kanaal?
Geachte heer ‘t Hooft, de betreffende passagierslijst (OR 6200) zelf vermeldt niet de gevolgde route. Deze laat zich echter wel reconstrueren aan de hand van de scheepstijdingen zoals destijds verschenen in de Nederlandse kranten. Op basis daarvan kom ik uit op de volgende route: Tandjong Priok – Singapore – Belawan – Colombo – Aden – Suez – Napels – Southampton – Amsterdam. Met vriendelijke groet, Adriaan Intveld
Bedankt, ja, nogeens het foto album doorgenomen en die reis stopte inderdaad in Aden, dus via het Suez kanaal.
Mijn vrouw Sonja Schmidhamer (18.3.1946) en haar moeder Hannie Schmidhamer -van Staalen (26.7.1928) zijn eind 1949 of begin 1950 vanuit Indonesie naar Nederland vertrokken. Zij waren woonachtig in Bandung dus de vertrekhaven zal wel Tandjung Priok zijn geweest. Oranje ????
Ik kan ze nog steeds niet vinden op de passagierslijsten
Hoor graag
IGV lid 1099
Ik zoek de passagierslijst waarmee R.E. Warlich en zijn gezin naar nederland zijn gekomen.
Volgens mij is het code SJ3700 van hollandia naar rotterdam op 16-04-1955.
Is het mogelijk die lijst te ontvangen
Ik hoor het graag.
In Indonesia hadden we een woord voor middag slaapje. In Bahasa is het Tidur ketjil, maar de Nederlanders gebruikten een ander woord? Weet iemand nog wat dat was?