DNA genealogie veroorzaakt een revolutie die veel van ons nog ontgaat.
Ons DNA wordt van ouder op kind doorgegeven op een veel betrouwbaarder manier dan een familienaam, familieverhaal of archiefstuk.
De informatie die in dit DNA opgeslagen zit kan nu snel en goedkoop zichtbaar worden gemaakt en zal een belangrijke bron worden om familierelaties op te sporen. Zowel in het nu als in het verleden. Zelfs als de archieven doodlopen en de familieverhalen zijn uitgeput. Vandaar dat de IGV van DNA genealogie een speerpunt maakt in het komende jaar.
Nu of nooit?
Elke generatie wordt het DNA 1 op 1 gemengd, de helft van de vader en de helft van de moeder, en het is lastig om je eigen DNA te “ontmengen”. Welk gedeelte komt van mijn vader en welk van mijn moeder? Veel eenvoudiger is het om het DNA van je ouders – of grootouders – te pakken te krijgen. En zelfs als een van hen overleden is, kan je met een eenvoudige rekensom de helft van de overledene zichtbaar maken en zijn of haar voorgeslacht nagaan. Zijn beide ouders overleden, dan wordt de puzzel een stuk moeilijker.
Daarom is het het overwegen waard om het DNA van jezelf en je nog in leven zijnde (al dan niet Indische) ouders en de oudere Indische generaties te laten bepalen. Met hun goedkeuring en instemming uiteraard.
Wat kan je ermee?
Echt heel veel. De komende tijd zullen Ralph Ravestein en ik voorbeelden laten zien. Uit onze eigen ervaring. Als eerste kan je per chromosoom zichtbaar maken wat je van je vader en wat je van je moeder hebt meegekregen, en waar die gedeelten van het chromosoom dan wel vandaan komen (Figuur 1).
Wat je duidelijk ziet is dat mijn vaders DNA uit veel meer windstreken komt dan mijn moeders DNA. Je zou zelfs mijn moeders DNA een beetje saai kunnen noemen. Mijn vaders chromosomen zijn een kleurrijke mix van Noord-Oost Azië (China), Zuid-Oost Azië (Java en omstreken), verschillende delen van Europa; er is zelfs wat Afrikaans DNA. Een mooi voorbeeld van Indisch DNA.
Figuur 1. Herkomst van het autosomale DNA (dat wil zeggen, alle chromosomen behalve X en Y) van de schrijver van dit stuk, opgesplitst in wat hij van zijn vader (boven) en moeder (onder) heeft meegekregen. Vader, overleden in 2009, is Indo-Europees, moeder (geb. 1923) komt uit Drenthe. Kolommen geven de 22 autosomale chromosomen weer, van chromosoom 1 (links) naar chromosoom 22 (rechts). De kleuren geven de regionen weer waar de DNA varianten in dat chromosoomgebied overheersen. Eigen en moeders autosomale DNA profiel werden bepaald bij familytreedna.com en geanalyseerd bij gedmatch.com. Allereerst werd het eigen DNA gesplitst in vader en moederbijdrage (faseren). De “gefaseerde” DNA profielen werden daarna geanalyseerd op ethniciteit en populatieherkomst met de Admixture Harrapaworld calculator en zichtbaar gemaakt met de Admixture chromosome paint tool.
Verbinding maken met onverwachte familie
Ok, dat is mooi, lijsten we in en hangen we op. Maar kunnen we een verbinding maken met nog onbekende voorouders?
Ja, en hier begint het echte puzzelwerk.
Je kan het profiel van jezelf, en ook dat van je (groot-) ouders (als je dat hebt kunnen bemachtigen of faseren) vergelijken met anderen.
Bijvoorbeeld heb ik een match met Brian H., en ik weet dat die match van mijn vader komt. Want mijn moeder heeft die match niet.
Figuur 2. Een match (blauwe balk) van 16,5 cM op mijn en mijn vaders DNA op chromosoom 7 van een verre achterneef. De match is opgepikt met de One-to-many comparison in Gedmatch. Chr: chromosoom. Start- en End Location: positie op het chromosoom van de match in baseparen (komma’s scheiden miljoen- en duizendtallen). Centimorgans (cM): genetische afstand. SNPs: Single Nucleotide Polymorphisms: dit zijn plaatsen op het chromosoom die relatief vaak varieren tussen mensen.
Het is een match van 16,5 cM (centiMorgan, de maat die wordt gebruikt voor genetische afstand), wat betekent dat we misschien een generatie of 5-6 van elkaar gescheiden zijn (zie vooral ook de achtergrondinformatie over hoe cM relateert aan generatieafstand). We zouden bijvoorbeeld een ouder van onze betovergrootouder gezamenlijk kunnen hebben.
Waar komt Brian H. vandaan? Ik mail hem, en vraag of hij wellicht Indonesische roots heeft. Dat blijkt niet zo te zijn. Hij woont in Taiwan, en zijn familie woont al generaties lang op dat eiland.
Aha! Een stukje puur Chinees DNA. Inderdaad zie je op de chromosomenkaart (Figuur 1) dat de onderkant van chromosoom 7 er vrij Noord-Oost-Aziatisch uitziet. Een aanknopingspunt. Was zijn familie in de 19e eeuw zeevarend op Nederlands-Indië? Zijn er misschien familieleden daar gebleven? Het contact is gelegd. Ik duik in Taiwan. En een vriend vertelt me dat, volgens het Chineese familierecht, iemand Chinees is, ook al heeft hij maar 1 Chinese voorouder…..
16,5 cM is niet heel veel. De meeste matches op mijn vaders DNA komen van zijn Europeese gedeeltes. Dat komt simpelweg omdat meer Europeanen zich tot nu toe hebben laten testen. Maar daar komt verandering in. Ik geloof dat het onweerstaanbaar is voor veel van onze leden om hun afkomst op deze manier te onderzoeken en in kaart te brengen.
Op ons forum is een speciale categorie aangemaakt waar leden elkaar op de goede weg kunnen helpen. Want het is een mooie maar ingewikkelde puzzel. En artikelen over Indisch DNA komen hier bij elkaar te staan.
Indisch DNA. Gaat nog heel groot worden.
Praktisch
Er zijn momenteel vier grote spelers waar je DNA profielen kan laten maken. Dat kost rond de €50-100, afhankelijk van aanbiedingen die regelmatig langskomen.
https://www.familytreedna.com/
advies: FamilyFinder (waar je ook de ruwe data van Ancestry en 23andme kunt uploaden)
advies: AncestryDNA
advies: AncestryService
advies: MyHeritage DNA kit
Daarna verder op https://gedmatch.com (gratis, kan men de ruwe data van de drie bovengenoemde uploaden).
Inspirerend filmpje van een Professional
Veel informatie komt het komende jaar op de IGV website. Maar kijk bijvoorbeeld eens dit inspirerende YouTube filmpje:
