Op 13 juni 2025 is de inventaris van het gedigitaliseerde archief van het Rooms-Katholiek Weeshuis in Semarang (Java, Indonesië) online beschikbaar gekomen op de site van het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) van de Radboud Universiteit. Dit unieke archief bevat belangrijke bronnen over koloniale jeugdzorg, katholieke missiegeschiedenis en (Indo-)Europese familiegeschiedenissen in Nederlands-Indië.
De lancering van deze bron ging samen met een symposium “Pionieren in Gedeeld Erfgoed” in het KDC in Nijmegen met onderzoekers, erfgoedmedewerkers en betrokkenen met expertise of belangstelling voor erfgoed, dat werd georganiseerd door Dr. Maaike Derksen, onderzoekster en drijvende kracht achter de ontsluiting van dit archief.
Haar student assistent, Annelore Lam (Radboud Institute for Culture and History, foto onder, links) presenteerde op heldere en toegankelijke manier haar pioniersonderzoek in het archief, dat zich onder andere focuste op de familie van Maureen Welscher, journalist en hoofdredacteur van Indisch tijdschrift Indah Magazine, ook aanwezig (foto onder, midden).
Deze resultaten waren voor Maureen verrassend en riepen veel vragen op, maar juist daardoor maakte deze sessie voor het publiek inzichtelijk wat een archief wel en niet kan vertellen. Haar bijdrage liet mooi zien waar de grenzen liggen van archiefonderzoek, en tegelijk ook wat het kan oproepen aan betekenis en betrokkenheid.
Als gespreksleider trad op Dr. Maarten Fornerod (foto onder, rechts), secretaris van de IGV, die verbinding legde met het publiek, met het KDC, en met de grotere vragen die dit soort archieven oproepen. Hij maakte zichtbaar waarom juist instellingen als KDC een rol te spelen hebben: zij beheren archieven die niet alleen historisch interessant zijn, maar ook persoonlijk betekenisvol kunnen zijn.
Unieke bronnen over koloniale institutionele jeugdzorg en missiegeschiedenis
De ontsloten collectie toont de bijzondere geschiedenis van een instituut waar tussen 1830 en 1950 enkele duizenden (Indo-)Europese kinderen uit heel Nederlands-Indië zijn opgegroeid. Vanuit religieuze motivatie ontvingen kinderen hier zorg en onderwijs, maar werden ze ook gevormd om in een koloniale structuur te leven. De collectie bevat stamboeken, notulen en fotoalbums die onderzoekers waardevolle inzichten kunnen bieden in koloniale jeugdzorg, missiegeschiedenis en Indische familieverhalen.
De digitalisering van dit archief maakte onderdeel uit van het pilotproject Gedeeld Erfgoed Delen, waarin de mogelijkheden zijn onderzocht om het gedeelde missie-erfgoed van Nederland en Indonesië beschikbaar te stellen voor onderwijs en onderzoek in beide landen.
Zelf aan de slag
Raadpleeg de collectie van het Rooms-Katholieke Weeshuis in Semarang nu zelf online via de website van het KDC.
Zo raadpleeg je het archief:
- Ga naar: www.ru.nl/kdc
- Typ in de zoekbalk (Zoek in de Bronnen): scans weeshuis semarang
- Klik bij de zoekresultaten op ‘tonen’
- Klik op de eerste treffer
- Klap het overzicht uit via het plusteken (+) – soms meerdere keren
- Via de links in het overzicht kun je de scans van archiefstukken bekijken
Zie ook de lezing door Dr. Maaike Derksen van 17 februari 2024 op de algemene ledenvergadering van de IGV over Weeshuizen in Nederlands-Indië en Indonesië.
