In de derde oosterlijke Sporen van Slavernij podcast spreken podcastmaakster Dolores Leeuwin en secretaris van de IGV Maarten Fornerod met Reza Kartosen-Wong, docent en auteur op het gebied van diversiteit en kolonialisme. De grootouders van zijn vaders kant zijn Indonesiërs die in het begin van de 20e eeuw naar Zuid-Nieuw Guinea migreerden. De grootmoeder van zijn moeders kant is Indo-Europees.
Klik hier om gelijk naar de podcast te gaan.
Er worden drie fragmenten van Reza’s familiegeschiedenis belicht. Ten eerste, hoe kwamen de Indonesische grootouders van Java in Merauke terecht, de meest oostelijke stad van Indonesië, hemelsbreed 3300 kilometer verwijderd? De migratie van Javanen naar die plaats bleek al op gang te zijn komen rond 1910. Wat was de rol van de grootvader in het verbanningsoord Boven-Digoel? Dit werd in 1927 gesticht, stroomopwaards van de rivier de Digul die uitmondt bij Merauke.
In het tweede deel wordt stilgestaan bij een onbekende voormoeder in puur vrouwelijke lijn, Reza’s betovergrootmoeder. Dit blijkt een Indonesische vrouw genaamd Liena, waarschijnlijk de njai (concubine) van de Europese militair Gustav Morjan die afkomstig was uit Duitsland.
In het derde deel gaat het onderzoek terug naar de VOC tijd, waar de onbekende partner van Reza’s vroegst bekende voorvader, Albertus Hamer, wordt opgespoord. Albertus Hamer is een Duitse VOC dienaar afkomstig uit Mainz die lang verborgen bleef omdat zijn naam oorspronkelijk was genoteerd als Walbertus Hammer. Zijn huisvrouw (dat betekent in die tijd echtgenote, geen njai) blijkt Helena Adams, een Inlands Burger uit Pekalongan. Haar familie behoorde waarschijnlijk tot de Mardijkers, een Christelijk Aziatische bevolkingsgroep die haar oorsprong kende in vrijgemaakte slaven uit door de VOC op de Portugezen veroverde Indiase kustplaatsen in de 17e eeuw. Dit waren de sporen van slavernij waar het onderzoek op stuitte.
Luister hier om erachter te komen hoe je dit soort onderzoek aanpakt. Pro-tip: word lid van de IGV!
- Presentatie en redactie: Dolores Leeuwin
- Research: Maarten Fornerod
- Eindredactie, opname en montage: Marieke Slinkert
- Mixage: Stefan de Groen
- Eindredactie en coördinatie Omroep Max: Sebastiaan Bas-Chung en Jörgen Tjon A Fong
- Productie: Tessel van Willegen
